Ken je dit fenomeen?

Wij mensen beginnen met bijna alles vanuit “onbewust onbekwaamheid”; je realiseert je niet dat je iets (nog) niet kunt. Een kleuter die nog niet kan fietsen bijvoorbeeld, is zich daarvan niet bewust. Totdat…. iemand hem of haar daarop wijst. Of de kleuter herself ziet allemaal fietsende medekleutertjes op het pleintje. Ze wordt zich bewust van haar onbekwaamheid, en is dan “bewust onbekwaam”. Getsie. Maar gelukkig is daar wat aan te doen; veel dingen kun je immers leren! Zoals fietsen, bijvoorbeeld. Ze bekwaamt zich erin. Gaat steeds beter. Het lukt! En zo is ze dus op een goede dag “bewust bekwaam”. Deze fase duurt bij veel zaken jammer genoeg niet zo lang. Het wordt al snel gewoon, dat fietsen. Je kijkt er niet meer van op en na een tijdje stap je gedachteloos op je fiets. En ben je je niet eens meer bewust van je bekwaamheden: Je bent “onbewust bekwaam”.

Deze ontwikkeling verloopt dus via vier fasen. En die vierde, laatste fase is heel comfortabel en functioneel. Je moet er toch niet aan denken dat je de hele dag zou moeten nadenken over hoe je je ene voet voor de andere zet? Doodmoe zou je ervan worden! Dus in veel gevallen is het prima om onbewust bekwaam te zijn. Maar als het om werk gaat, is het niet zo’n nuttige fase. Veel mensen doen zichzelf erdoor tekort. Ze zijn zich onbewust van alle bekwaamheden die ze voor hun eigen werkgever, of een andere, allemaal meebrengen.

Ik hoor het vrijwel dagelijks aan mijn spreektafel, of van deelnemers aan mijn trainingen of workshops: Mensen vinden het maar doodgewoon, wat ze de hele dag allemaal doen. Ze zijn gewend aan hun eigen taken, werkzaamheden en talenten. Realiseren zich niet hoeveel ze allemaal al geleerd hebben in hun leven. En vooral niet hoe waardevol dat is. Veel te bescheiden… en zo jammer! Want hoe fijn is het, om lekker trots te kunnen zijn op je talent?

Als jij ook van onbewust weer eventjes terug wilt naar bewust-zijn, en al je “bekwaamheden” op het spoor wilt komen, heb ik drie tips voor je. De eerste is heel precies na te gaan hoe het ook alweer was toen je in je eerste baan startte. Wat kon, wist en deed je toen nog niet terwijl dat nu gesneden koek voor je is? Noteer alles. Wees gedetailleerd en onbescheiden. En kijk met trots naar de ongetwijfeld lange lijst! Tip twee: laat een geïnteresseerd kind je bevragen over het werk dat je doet, en gedaan hebt. Niet al te piepjong, laten we zeggen ergens tussen de 10 en 14 jaar. Op die leeftijd kennen ze meestal nog geen vakjargon, en zul je dus heel precies moeten vertellen wat je in je werk allemaal doet (en deed), voordat duidelijk is hoe jouw loopbaan eruitziet. En welke bekwaamheden je daarbij allemaal hebt ontwikkeld en ingezet. En de derde tip, als tip 1 en 2 niet genoeg opleveren: Zoek een goede loopbaancoach die je hierbij helpt. En dan wel een Noloc-geregistreerd Register Loopbaanprofessional, dat spreekt vanzelf. Heel veel succes!